Egzekucja obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki

I. Podstawa prawna:

1. Wyciąg z ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024r., poz. 737 ze zm.)
2. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r., poz. 2505 ze zm.);
3. Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 5 stycznia 2021 r.w sprawie wysokości kosztów upomnienia doręczanego zobowiązanemu przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 2021r., poz. 67);
4. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia (Dz. U. z 2023 r., poz. 1626);
5. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 lutego 2024r. w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych ( Dz.U. z 2024r., poz. 316 ze zm.);
6. Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 4 grudnia 2020r. w sprawie danych zawartych w upomnieniu. (Dz.U. z 2020r., poz. 2194);
7. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 marca 2024r. w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 2024, poz. 431 ze zm.);
8. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 marca 2024 r. w sprawie przekazywania tytułu wykonawczego i innych dokumentów do organu egzekucyjnego (Dz.U. z 2024r., poz.432 ze zm.)

II. Obowiązek szkolny obowiązek nauki oraz obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego

1. Zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024r., poz. 737ze zm.) „nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia”;
2. Zgodnie z art. 31 ust. 4 w/w ustawy „dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego”;
3. Zgodnie z art. 36 ust. 9 w/w ustawy „po ukończeniu szkoły podstawowej obowiązek nauki spełnia się przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadpodstawowej lub realizowanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, przygotowania zawodowego u pracodawcy”;
4. Zgodnie z art. 40 ust. 1 w/w „rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani do:
   1. dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły;
   2. zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne;
   3. zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć;
   4. informowania, w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego spełnianego”.

III. Środki egzekucji administracyjnej za niespełnianie wyżej wskazanych obowiązków

1. Przez niespełnienie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50%.
2. Zgodnie z art. 42 ustawy Prawo oświatowe niespełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji administracyjnej w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
3. Środkiem przymuszającym do wyegzekwowania w/w obowiązków jest najczęściej grzywna w celu przymuszenia.
4. Grzywny nie stosuje się wobec dzieci ani ucznia, jako osoby małoletniej. Zgodnie z art.120 § 2 ustawy egzekucyjnej nieuczęszczanie dziecka do szkoły skutkować będzie nałożenie grzywny na jego przedstawicieli ustawowych, w ten sposób egzekwowany będzie rodzicielski obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne. Egzekucji podlega również obowiązek zgłoszenia dziecka do szkoły, skoro skutkiem zaniechania rodziców (prawnych opiekunów) będzie nieuczęszczanie dziecka do szkoły oraz obowiązek powiadamiania organów gminy o aktualnej formie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki. Podobnie na rodziców (prawnych opiekunów), a nie na dziecko nakładana będzie grzywna w razie zaniechania wypełniania w/w obowiązków.
5. Grzywna może być nakładana wielokrotnie z tego samego tytułu – aż do osiągnięcia pożądanego skutku albo do osiągnięcia górnej granicy kwotowej. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art.121 § 2 i § 3 ustawy egzekucyjnej każdorazowa grzywna nie może przekroczyć dla osób fizycznych kwoty 10.000 zł, a łączna kwota grzywien 50.000 zł.

IV. Obowiązek informowania o spełnianiu wyżej wskazanych obowiązków

1. Zgodnie z zgodnie z art. 40 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu lub nauki, na żądanie Burmistrza Nidzicy, są obowiązani informować go o formie spełniania obowiązku przez dziecko i zmianach w tym zakresie.
2. Rodzice dziecka realizującego obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 37 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe, są obowiązani do zapewnienia dziecku warunków nauki określonych w tym zezwoleniu.

V. Powinności dyrektora szkoły w ramach kontroli spełniania obowiązku szkolnego, obowiązku nauki

• Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2023r., poz. 900 ze zm.) dyrektorzy publicznych szkół podstawowych kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkujące w obwodach tych szkół.
• Czynności składające się na kompetencję kontrolną dyrektora:
  • kontrola wykonywania obowiązków rodziców (prawnych opiekunów), polegających na:
    • dopełnieniu czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły;
    • zapewnieniu regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne;
    • informowaniu, w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego spełnianego w sposób określony w art. 16 ust. 5b.
  • współdziałaniu z rodzicami (prawnymi opiekunami) w zakresie zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć, a w przypadku spełniania obowiązku poza szkołą, na podstawie zezwolenia – w zakresie zapewnienia dziecku warunków nauki określonych w zezwoleniu;
  • prowadzeniu ewidencji spełniania obowiązku szkolnego.

VI. Wierzyciel wyżej wskazanych obowiązków

Zgodnie z art. 1a pkt 13 ustawy egzekucyjnej przez wierzyciela rozumie się podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym

1. Wierzycielem rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego jest dyrektor szkoły w obwodzie, której dziecko zamieszkuje. Wierzycielem obowiązku nauki wypełnianego przez młodzież w wieku 15-18 lat jest Gmina Nidzica.
2. Do podstawowych obowiązków wierzyciela należy:
   1. a) wystosowanie upomnienia – art. 15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
   2. b) wystawienie tytułu wykonawczego – art. 26 § 1 i art. 27 w/w ustawy
   3. c) wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie egzekucji – art. 26 § 1 i art. 28 w/w ustawy.
3. Organem egzekucyjnym jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego – o czym stanowi art. 20 § 1 pkt 2 w/w ustawy egzekucyjnej, a co wyjaśnia bliżej, nazywając organy w art. 1a pkt 14 tej ustawy. Zasadniczą rolą organu egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji, czyli wymuszenie na rodzicach (prawnych opiekunach) pożądanych zachowań dziecka i (lub) samych rodziców, drogą zastosowania grzywny w celu przymuszenia.
4. Dyrektor spełnia szczególną rolę w ramach egzekucji administracyjnej – jako uprawniony  do żądania wykonania w drodze tej egzekucji określonych obowiązków, czyli jako wierzyciel.

Stosownie do art. 6 § 1 ustawy egzekucyjnej w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych. („Na bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności, o których wyżej mowa, służy skarga podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu wykonaniem obowiązku. Postanowienie w sprawie skargi wydaje organ wyższego stopnia. Na postanowienie oddalające skargę przysługuje zażalenie – art. 6 § 1a.”).

VII.  Zadania organu prowadzącego (egzekucyjnego)

Zasadniczą rolą organu egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji, czyli wymuszenie na rodzicach (prawnych opiekunach) pożądanych zachowań dziecka i (lub) samych rodziców, drogą zastosowania najczęściej grzywny w celu przymuszenia.

VIII.  Informacje dodatkowe

Grzywny w celu przymuszenia, nieuiszczone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie egzekucji należności pieniężnych, określonym w niniejszej ustawie. Natomiast w razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym, nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia podlegają umorzeniu w drodze postanowienia wydanego przez organ egzekucyjny na wniosek zobowiązanego (art. 125). Na wniosek zobowiązanego, który wykonał obowiązek, grzywny uiszczone lub ściągnięte w celu przymuszenia mogą być w uzasadnionych przypadkach zwrócone w wysokości 75 % lub w całości. Państwowe organy egzekucyjne mogą zwrócić grzywnę po uzyskaniu zgody organu wyższego stopnia (art. 126).

Załączniki:

1. Zawiadomienie – obowiązek szkolny (pobierz),
2. Zawiadomienie – obowiązek nauki(pobierz)
3. Upomnienie (pobierz)
4. Wniosek o wszczęcie egzekucji (pobierz)
5. Tytuł wykonawczy (pobierz).