Witamy na naszej nowej stronie internetowej

Za jej pośrednictwem będziemy dostarczać Państwu wszelkich istotnych informacji dotyczących działalności Centrum Usług Wspólnych w Nidzicy

NEWS

2018-05-30 - Ruch kadrowy nauczycieli w 2018 r.

 

Stan nieczynny czy od razu wypowiedzenie? To zależy od przyczyn zwolnienia

Pytanie:

Dyrektor szkoły podstawowej z klasami dotychczasowego gimnazjum musi zwolnić dwóch nauczycieli – jednego z nich z powodu wygaszania klas gimnazjalnych, zaś drugiego z uwagi na likwidację oddziału przedszkolnego. Zwolnienie drugiego nauczyciela nie ma żadnego związku z wygaszaniem klas dotychczasowego gimnazjum. Czy nauczyciele ci powinni otrzymać informację o przeniesieniu w stan nieczynny, czy też od razy wypowiedzenie?

Odpowiedź:

Pierwszy z nauczycieli powinien otrzymać informację o przeniesieniu w stan nieczynny w terminie do dnia 15 maja. Natomiast drugi nie jest zwalniany w związku z wygaszaniem klas gimnazjalnych, zatem powinien od razu otrzymać wypowiedzenie.

W latach szkolnych 2017/2018 i 2018/2019 obowiązują równolegle dwie odrębne procedury kadrowe. Pierwsza z procedur dotyczy gimnazjów i co do zasady szkół z klasami dotychczasowego gimnazjum i obejmuje nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania lub umowy o pracę na czas nieokreślony.

Zapamiętaj!

Szkoły z klasami dotychczasowego gimnazjum to szkoły funkcjonujące:

  • po wykształceniu z gimnazjum
  • po wykształceniu z zespołu szkół, w skład którego wchodziło gimnazjum
  • po wchłonięciu gimnazjum.

Stosując tę procedurę w razie braku możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela należy poinformować go na piśmie o przeniesieniu w stan nieczynny (patrz wzór 1). Nauczyciel powinien otrzymać taką informację najpóźniej w dniu 15 maja (art. 225 ust. 1 i 3 Przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe). Nauczyciel ma 7 dni liczone od dnia otrzymania informacji na zgłoszenie sprzeciwu. Jeżeli go nie zgłosi, wówczas stan nieczynny rozpocznie się z początkiem kolejnego roku szkolnego. Jeśli natomiast  w ciągu 7 dni wyrazi sprzeciw, wtedy dyrektor będzie zmuszony wręczyć mu wypowiedzenie stosunku pracy (tylko wyraźny sprzeciw może być uznany za odmowę, brak reakcji nauczyciela w 7-dniowym terminie jest tu traktowany jako zgoda na przeniesienie w stan nieczynny).

Zapamiętaj!

Jeżeli w danym przypadku musi być zastosowana tzw. przejściowa procedura kadrowa, wówczas dyrektor nie może od razu wręczyć nauczycielowi wypowiedzenia. Będzie to możliwe dopiero wówczas, gdy nauczyciel sprzeciwi się w ustawowym terminie przeniesieniu w stan nieczynny.

Z kolei w przypadku, gdy rozwiązanie stosunku pracy nie jest wynikiem wygaszania gimnazjum (klas dotychczasowego gimnazjum) wówczas stosuje się zwykłą procedurę kadrową z art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela. W ramach tej procedury dyrektor może od razy wręczyć nauczycielowi wypowiedzenie stosunku pracy.

O ile w przypadku wygaszanego samodzielnego gimnazjum nie ma żadnych wątpliwości, że zastosowanie powinna znaleźć tzw. przejściowa procedura kadrowa, o tyle takie wątpliwości mogą rodzić się w przypadku szkół z klasami dotychczasowego gimnazjum. Wszystko zależy od tego, jakie będą przyczyny redukcji zatrudnienia. Jeżeli redukcja zatrudnienia w szkole z klasami dotychczasowego gimnazjum wynika z wygaszania tych klas, wówczas nauczyciel powinien być w pierwszej kolejności poinformowany o przeniesieniu w stan nieczynny, a wypowiedzenie można mu wręczyć dopiero wówczas, gdy odmówi przejścia w stan nieczynny. Jeśli zaś przyczyny redukcji nie są związane z wygaszaniem klas dotychczasowego gimnazjum, wówczas zastosowanie znajduje przepis art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela i nauczyciel powinien od razu otrzymać wypowiedzenie stosunku pracy.

Zapamiętaj!

Żaden przepis nie wskazuje, co powinna zawierać pisemna informacja o przeniesieniu w stan nieczynny w trybie art. 225 ust. 1 Przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe. Niemniej jednak w ocenie autora warto zawrzeć w niej co najmniej:

  • informację o przyczynach przeniesienia (braku możliwości dalszego zatrudnienia z uwagi na zmiany organizacyjne powodujące wygaszenie kształcenia w gimnazjum, odpowiednio w klasach dotychczasowego gimnazjum – warto doprecyzować tę przyczynę w kontekście okoliczności konkretnej sprawy, gdyż zwiększy to szansę na przyjęcie propozycji przeniesienia w stan nieczynny, dzięki czemu możesz uniknąć konieczności wręczenia nauczycielowi wypowiedzenia stosunku pracy i ewentualnego sporu sądowego),
  • pouczenie o prawie wyrażenia sprzeciwu w terminie 7 dni od dnia otrzymania informacji, w przeciwnym razie zostanie przeniesiony w stan nieczynny z dniem 1 września.

Jeśli masz wątpliwości, z ostrożności poinformuj o przeniesieniu w stan nieczynny

Pytanie:

W zespole szkół składającym się z wygaszanego gimnazjum, liceum ogólnokształcącego oraz technikum zachodzi konieczność zwolnienia nauczyciela. Przyczyna zwolnienia jest wygaszanie gimnazjum. Czy w związku z tym należy poinformować nauczyciela o przeniesieniu w stan nieczynny?

Odpowiedź:

Rozwiązanie przedstawionego problemu budzi poważne wątpliwości i może rodzić rozbieżne interpretacje. Dlatego z ostrożności lepiej poinformować nauczyciela o przeniesieniu w stan nieczynny, zamiast od razu wręczać mu wypowiedzenie

Wydaje się, że „przejściowa” procedura kadrowa nie obowiązuje również w zespołach szkół składających się z więcej niż dwóch placówek, w skład których wchodzi gimnazjum. Ustawodawca wskazuje bowiem, że ilekroć w przepisach art. 220 ust. 1 pkt 3 i 4, art. 222 ust. 1, 2 i 4, art. 223, art. 224 ust. 1 i 3, art. 225 ust. 7 pkt 2 oraz art. 228 ust. 2 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe jest mowa o szkole, należy przez to rozumieć przedszkole, szkołę, placówkę i ich zespoły. Wśród tych przepisów nie wymieniono jednak art. 225 ust. 1 i 12 przewidujących przeniesienie nauczycieli w stan nieczynny i wręczenie wypowiedzenia – co oznacza, że art. 225 ust. 1 i 12 dotyczy tylko samodzielnych gimnazjów i szkół z klasami dotychczasowego gimnazjum. W ocenie autora w sytuacji przedstawionej w zapytaniu „przejściowa” procedura kadrowa nie powinna więc zostać zastosowana.

Niemniej jednak popularne jest również odmienne stanowisko ekspertów. Jeśli więc w tym czy w innym przypadku dyrektor ma poważne wątpliwości, którą procedurę zastosować, wówczas, działając z daleko posuniętą ostrożnością, powinien w pierwszej kolejności poinformować nauczyciela o przeniesieniu w stan nieczynny, a dopiero w razie sprzeciwu wręczyć wypowiedzenie. Procedura „przejściowa” jest bowiem korzystniejsza dla nauczycieli niż procedura z Karty Nauczyciela.

Sformułuj precyzyjne, a jednocześnie zrozumiałe przyczyny wypowiedzenia zarówno w przypadku wygaszania gimnazjum …

Pytanie:

Z uwagi na to, że nauczyciel gimnazjum nie przyjął propozycji przeniesienia w stan nieczynny, jestem zmuszony wręczyć mu wypowiedzenie. Brak możliwości dalszego zatrudnienia wynika z tego, że w przyszłym roku szkolnym ubędą kolejne dwa oddziały i zostaną jedynie dwa. Czy wystarczy podać, że przyczyną wypowiedzenia jest wygaszanie klas gimnazjalnych

Odpowiedź:

Przyczyna wypowiedzenia powinna być zgodna z ustawą, ale przy tym należy wskazać, o ile mniej będzie oddziałów w kolejnym roku szkolnym.

Nie ulega wątpliwości, że najważniejszą czynnością w okresie ruchu kadrowego jest wręczenie nauczycielowi oświadczenia o wypowiedzeniu stosunku pracy. Wypowiedzenie powinno przyjąć formę pisemnego oświadczenia wręczanego nauczycielowi lub przesyłanego mu w razie jego nieobecności(art. 30 § 3 Kodeksu pracy). Oświadczenie o wypowiedzeniu stosunku pracy powinno wskazywać w szczególności:

  • przyczyny wypowiedzenia (art. 30 § 4 Kodeksu pracy),
  • okres wypowiedzenia (3 miesiące) i termin rozwiązania stosunku pracy (31 sierpnia),
  • pouczenie o możliwości złożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia (jedynie w przypadku, gdy wcześniej nie była stosowana tzw. przejściowa procedura kadrowa, a więc nauczyciela nie informowano o przeniesieniu w stan nieczynny),
  • pouczenie o możliwości odwołania się do właściwego sądu pracy w terminie 21 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia (art. 30 § 5 Kodeksu pracy) – patrz wzory 2 i 3.

Zdecydowanie najważniejszym elementem oświadczenia o wypowiedzeniu stosunku pracy jest przyczyna wypowiedzenia. Powinna być ona być rzeczywista, zgodna z odpowiednimi przepisami prawa, a do tego wystarczająco skonkretyzowana w okolicznościach konkretnej sprawy i zrozumiała dla nauczyciela. prawidłowe wskazanie przyczyny wypowiedzenia – rzeczywistej i odpowiadającej przesłankom wskazanym w art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela (w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania i umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze zajęć), a jednocześnie wystarczająco skonkretyzowanej i zrozumiałej dla nauczyciela. Generalnie nie wystarczy powtórzenie treści ustawy. Przyczyna powinna być odniesiona do okoliczności konkretnego stanu faktycznego. Nauczyciel musi bowiem rozumieć, dlaczego nie ma możliwości jego dalszego zatrudnienia.

Zgodnie z art. 225 ust. 1 i 6 Przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe przyczyną wypowiedzenia stosunku pracy nauczyciela zatrudnionego w gimnazjum (ewentualnie w szkole z klasami dotychczasowego gimnazjum, jeżeli wygaszanie uniemożliwia dalsze zatrudnienie nauczyciela) jest brak możliwości dalszego z uwagi na zmiany organizacyjne powodujące wygaszanie kształcenia w gimnazjum (odpowiednio klasach dotychczasowego gimnazjum) w połączeniu z odmową przeniesienia w stan nieczynny. Jak już wskazano, samo powtórzenie treści ustawy będzie jednak niewystarczające, co może doprowadzić nawet do przegrania sprawy przed sądem pracy, jeżeli nauczyciel wytoczy powództwo przeciwko szkole. Przyczynę wypowiedzenia w przypadku nauczyciela wskazanego w zapytaniu należy sformułować następująco: „brak możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela z uwagi na zmiany organizacyjne skutkujące wygaszeniem kształcenia gimnazjum, a polegające na zmniejszeniu liczby oddziałów klas gimnazjum z 4 do 2 – w połączeniu z wyrażeniem przez nauczyciela sprzeciwu na przeniesienie w stan nieczynny w dniu …”.

… jak i w innych sytuacjach

Pytanie:

W szkole podstawowej zostanie zlikwidowany oddział przedszkolny. Dyrektor chcę w związku z tym wręczyć wypowiedzenie nauczycielowi, który realizował w tym oddziale godziny. Jak sformułować przyczynę wypowiedzenia?

Odpowiedź:

Dyrektor powinien w wypowiedzeniu wskazać, że zatrudnienie uniemożliwia likwidacja oddziału przedszkolnego.

Z kolei w pozostałych przypadkach wypowiedzenie stosunku pracy nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania następuje w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela. Rozwiązanie stosunku pracy jest dopuszczalne w jednym z poniższych przypadków:

  • całkowita likwidacja szkoły,
  • brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze z powodu częściowej likwidacji szkoły,
  • brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze z powodu zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole,
  • brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze z powodu zmian planu nauczania.

Tak jak w przypadku wypowiedzenia wręczanego z powodu wygaszania gimnazjum (klas gimnazjalnych) przyczynę wypowiedzenia wręczanego w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela należy skonkretyzować w świetle okoliczności konkretnej sprawy. W przypadku przedstawionym w zapytaniu należy więc wyjaśnić, na czym polega częściowa likwidacja szkoły. Przyczyna wypowiedzenia powinna więc brzmieć następująco: „brak możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć z powodu częściowej likwidacji szkoły a mianowicie likwidacji oddziału przedszkolnego, w którym nauczyciel realizował …. godzin zajęć”.

Tabela. Przykładowo sformułowane przyczyny wypowiedzenia w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela – prawidłowe i nieprawidłowe

prawidłowe

nieprawidłowe

Brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze z powodu zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole polegających na redukcji liczby oddziałów klas I z … do … .

Brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze z powodu zmniejszenia liczby oddziałów.

Przyczyna jest sformułowana nieprecyzyjnie, stanowi w istocie powtórzenie treści ustawy. To nie wystarczy, chyba że dyrektor udowodni, że wyjaśnił przyczyny wypowiedzenia nauczycielowi w odniesieniu do konkretnych okoliczności – w rozmowie ustnej.

Brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze z powodu zmian w planie nauczania polegających na zmniejszeniu liczby godzin zajęć geografii z ... do …, co odzwierciedla arkusz organizacyjny na rok szkolny … .

Zmiany w planie nauczania.

Przyczyna jest zbyt lakoniczna a poza tym nie wskazuje braku możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć.

Brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze z powodu częściowej likwidacji szkoły a mianowicie likwidacji oddziału przedszkolnego. Nauczyciel został wytypowany do wypowiedzenia w oparciu o następujące kryteria:

  • dyscyplina pracy

Brak możliwości dalszego zatrudnienia z powodu niskiej dyscypliny pracy.

Przyczyna nie odpowiada treści art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, ponieważ nie odnosi się do okoliczności wskazanych w tym przepisie. Jako przyczynę wypowiedzenia błędnie podano jedno z kryteriów doboru do zwolnienia.

Zapamiętaj!

Nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony – zarówno w pełnym jak i niepełnym wymiarze zajęć – może być zwolniony w trybie art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela. Przepis ten przewiduje możliwość rozwiązania umowy o pracę z nauczycielem za wypowiedzeniem, którego okres kończy się z dniem 31 sierpnia. Co istotne przyczyna wypowiedzenia nie musi być związana ze zmianami organizacyjnymi. Może dotyczyć także osoby nauczyciela np. wypowiedzenie z powodu niskiej jakości wykonywanej pracy.

Wyjaśnij nauczycielowi, dlaczego wybrałeś go do zwolnienia, w obecności osoby trzeciej

Pytanie:

Dyrektor chce wręczyć nauczycielowi szkoły podstawowej wypowiedzenie stosunku pracy. Nie zredagował jednak ani nie zakomunikował wszystkim nauczycielom kryteriów doboru do zwolnienia? Jak powinien postąpić?

Odpowiedź:

Dyrektor powinien wyjaśnić nauczycielowi, dlaczego wybrał akurat jego w rozmowie, w obecności osoby trzeciej, która sporządzi na tę okoliczność notatkę służbową.

Projektując arkusz organizacyjny na rok szkolny 2017/2018 i przedstawiając go do akceptacji organowi prowadzącemu, dyrektor powinien przyjąć pewne kryteria, za pomocą których zdecydował o przydziale godzin jednym nauczycielom a pozbawieniu etatu innych. Kryteria te nie muszą przybierać formy dokumentu np. zarządzenia dyrektora (choć niewątpliwie byłoby to wygodne rozwiązanie). Nie ma zatem potrzeby publikacji takiego dokumentu, np. posiedzeniu rady pedagogicznej. Nie oznacza to jednak, że nie kryteria, jakie zostały zastosowane względem danego nauczyciela nie powinny być mu zakomunikowane. Wręcz przeciwnie, dyrektor musi wyjaśnić nauczycielowi, dlaczego wybrał go do zwolnienia – nie później niż w momencie wręczenia tego wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 30 września 2016 r. I PK 30/16). Nauczyciel otrzymujący wypowiedzenie musi być uświadomiony, dlaczego akurat on jest zwalniany.

Można się zastanawiać, jakie kryteria doboru dyrektor powinien zastosować, skoro żadnych nie zredagował. Najlepiej kierować się orzecznictwem Sądu Najwyższego. Przypomnijmy, że w orzecznictwie sformułowano generalną zasadę, zgodnie z którą stosowane przez dyrektora kryteria doboru powinny być:

•          obiektywne,

•          usprawiedliwione,

•          niedyskryminujące,

•          jasne i zrozumiałe dla nauczycieli.

Poszczególne wyroki przedstawiają najczęściej stosowane kryteria takie jak staż pracy, stopień awansu zawodowego, forma zatrudnienia, posiadanie dodatkowych źródeł utrzymania, jakość i dyscyplina pracy czy dyspozycyjność nauczyciela.

Należy w miarę możliwości wezwać nauczyciela na rozmowę w obecności osoby trzeciej np. sekretarza szkoły. Podczas rozmowy, nim dyrektor wręczy nauczycielowi wypowiedzenie, należy dokładnie wyjaśnić nauczycielowi nie tylko przyczyny wypowiedzenia, ale także, na podstawie jakich kryteriów zdecydowano, że akurat ten nauczyciel straci pracę. W związku z tym pracownik obecny podczas rozmowy powinien sporządzić notatkę służbową. W razie potrzeby, gdyby nauczyciel odwołał się o wypowiedzenia do sądu pracy i zarzucał niepoinformowanie go o kryteriach doboru, należy w odpowiedzi na pozew złożyć wniosek o dopuszczenie dowodów z zeznań tego pracownika w charakterze świadka - na okoliczność poinformowania powoda (nauczyciela) o kryteriach doboru do wypowiedzenia.

Nie zawsze musisz przeprowadzać konsultację związkową

Pytanie:

Dyrektor chce wręczyć wypowiedzenie nauczycielowi, który należy do międzyzakładowej organizacji związkowej. Wypowiedzenie ma zostać wręczone w maju, tymczasem do dnia dzisiejszego organizacja związkowa nie przedstawiła informacji o liczebności swych członków za pierwszy kwartał 2018 r. Czy dyrektor musi poinformować tę organizację związkową o zamiarze i przyczynie wypowiedzenia stosunku pracy nauczyciela?

Odpowiedź:

Nie. Niedopełnienie obowiązku informacyjnego przez organizację związkową zwalnia dyrektora z obowiązku współdziałania z tą organizacją do czasu przedstawienia zaległej informacji.

Generalnie obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie reprezentującej nauczyciela organizacji związkowej o zamiarze i przyczynie wypowiedzenia stosunku pracy nauczyciela, a jednocześnie wyznaczenie jej odpowiedniego terminu na zgłoszenie umotywowanych zastrzeżeń. Zastrzeżenia te nie są wiążące dla dyrektora, niemniej jednak musi on wystąpić do organizacji związkowej ze stosowną informacją i oczekiwać przez odpowiedni czas na zastrzeżenia. Wypowiedzenie jest możliwe dopiero po zgłoszeniu tych zastrzeżeń albo po upływie terminu na ich zgłoszenie, jeżeli organizacja związkowa takiego zgłoszenia nie dokonała. Do tego w przypadku wymiany korespondencji pocztą należy uwzględnić czas potrzebny na jej doręczenie. Dlatego dyrektor musi planować zawiadomienie organizacji związkowej z odpowiednim wyprzedzeniem.

Nie zawsze jednak konsultacja związkowa jest konieczna, nawet gdy nauczyciel planowany do zwolnienia jest członkiem organizacji związkowej. Dyrektor jest bowiem zwolniony z obowiązku współdziałania z organizacją związkową, jeżeli:

  • dyrektor jedynie informuje nauczyciela o przeniesieniu w stan nieczynny,
  • dyrektor proponuje nauczycielowi ograniczenie zatrudnienia lub przeniesienie służbowe,
  • reprezentująca nauczyciela zakładowa organizacja związkowa liczy sobie mniej niż 10 członków zatrudnionych w szkole (art. 251 ustawy o związkach zawodowych),
  • reprezentująca nauczyciela międzyzakładowa organizacja związkowa liczy sobie mniej niż 10 członków zatrudnionych u pracodawców objętych zakresem jej działania (art. 34 ustawy o związkach zawodowych),
  • reprezentująca nauczyciela organizacja związkowa nie przedstawiła informacji o liczebności swoich członków w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po danym kwartale.

Wyjaśnienia wymaga ostatnia z ww. okoliczności. Otóż organizacja związkowa musi informować pracodawcę o liczbie swoich członków pozostających w zatrudnieniu u pracodawców na terenie jej działania. Informacja powinna być przedstawiana co kwartał, według stan na ostatni dzień kwartału, nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego po danym kwartale (art. 251 ustawy o związkach zawodowych). Jeżeli organizacja związkowa nie wykona tego obowiązku u danego pracodawcy, wówczas ten pracodawca jest zwolniony z obowiązku współdziałania z tą organizacją do czasu przedstawienia tej zaległej informacji. Dotyczy to w szczególności obowiązku konsultowania zamiaru wypowiedzenia stosunku pracy członka tej organizacji (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2017 r. I PK 198/16).

W przypadku przedstawionym w zapytaniu organizacja związkowa nie przedstawiła informacji o liczebności za I kwartał 2018 r., choć powinna to zrobić do 10 kwietnia 2018 r. Wobec tego dyrektor może bez ryzyka zrezygnować z informowania tej organizacji o zamiarze i przyczynie wypowiedzenia stosunku pracy jej członka.

W niektórych przypadkach wręczenie nauczycielowi wypowiedzenia będzie niemożliwe z uwagi na szczególną ochronę stosunku pracy. W jakich? Sprawdź w poniższej tabeli:

Tabela 3. Szczególna ochrona stosunku pracy nauczyciela w gimnazjum i szkołach z klasami dotychczasowego gimnazjum – czy istnieje?

L.p.

Podstawa ochrony

Gimnazjum

Szkoła z klasami dotychczasowego gimnazjum

1.

Ciąża, urlop macierzyński, rodzicielski, ojcowski

NIE

 

Wygaszanie gimnazjum należy utożsamiać z likwidacją pracodawcy co uchyla szczególną ochronę stosunku pracy z art. 177 § 4 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I PK 227/14)

TAK

2.

Urlop wychowawczy, obniżka wymiaru zajęć zamiast urlopu wychowawczego

NIE

 

Wygaszanie gimnazjum należy utożsamiać z likwidacją pracodawcy co uchyla szczególną ochronę stosunku pracy z art. 1868 § 2 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I PK 227/14).

TAK, ale jedynie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Urlop wychowawczy nie chroni nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania przed zwolnieniem z przyczyn organizacyjnych. Nauczycieli zatrudnionych w tej formie nie obowiązuje bowiem reguła z art. 41 Kodeksu pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. I PZP 4/06).

3.

Wiek przedemerytalny (4 lata poprzedzające osiągnięcie wieku emerytalnego)

NIE

 

Wygaszanie gimnazjum należy utożsamiać z likwidacją pracodawcy co uchyla szczególną ochronę stosunku pracy – art. 411 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I PK 227/14).

TAK, ale jedynie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania nie podlega bowiem ochronie przedemerytalnej (postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2016 r. II PK 145/15, wyrok Sądu Najwyższego z 2 sierpnia 2012 r. II PK 3/12).

 

4.

Zwolnienie lekarskie, świadczenie rehabilitacyjne

NIE

 

Wygaszanie gimnazjum należy utożsamiać z likwidacją pracodawcy co uchyla szczególną ochronę stosunku pracy – art. 411 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I PK 227/14).

TAK, ale jedynie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Nieobecność w pracy z powodu choroby nie chroni bowiem nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania przed zwolnieniem z przyczyn organizacyjnych (uchwała Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. I PZP 4/06).

 

5.

Pełnienie funkcji w organach związku zawodowego (ochrona członka zarządu lub osoby upoważnionej do reprezentacji związku zawodowego względem pracodawcy)

NIE

 

Wygaszanie gimnazjum należy utożsamiać z likwidacją pracodawcy co uchyla szczególną ochronę stosunku pracy – art. 411 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I PK 227/14).

TAK

 

Wypowiedzenie byłoby dopuszczalne tylko wówczas, gdyby organizacja związkowa wyraziła na nie zgodę (art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych).

6.

Pełnienie funkcji radnego gminy, powiatu, województwa

NIE

 

Wygaszanie gimnazjum należy utożsamiać z likwidacją pracodawcy co uchyla szczególną ochronę stosunku pracy – art. 411 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I PK 227/14).

TAK

 

Wypowiedzenie byłoby dopuszczalne tylko wówczas, gdyby organ samorządu, którego nauczyciel jest członkiem, wyraził na to zgodę.

7.

Pełnienie funkcji społecznego inspektora pracy

NIE

 

Wygaszanie gimnazjum należy utożsamiać z likwidacją pracodawcy co uchyla szczególną ochronę stosunku pracy – art. 411 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I PK 227/14).

TAK, w okresie pełnienia mandatu SIP oraz w ciągu roku po jego wygaśnięciu (art. 13 ustawy o społecznej inspekcji pracy).

8.

Urlop dla poratowania zdrowia

NIE

 

Urlop dla poratowania zdrowia nie chroni przed wypowiedzeniem z powodów organizacyjnych (uchwała Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r. I PZP 1/13).

 

Możesz ograniczyć zatrudnienie nauczyciela – także poniżej połowy wymiaru zajęć

Pytanie:

Dyrektor szkoły podstawowej z klasami dotychczasowego gimnazjum chce utrzymać zatrudnienie nauczyciela, ponieważ w ocenie dyrektora jest on bardzo wartościowym pracownikiem. Niemniej jednak z uwagi na wygaszanie klas gimnazjalnych nie jest w stanie zapewnić mu nawet połowy obowiązkowego wymiaru zajęć. Czy dyrektor musi poinformować nauczyciela o przeniesieniu w stan nieczynny?

Odpowiedź:

Niekoniecznie. W takim przypadku dyrektor może zaproponować nauczycielowi ograniczenie zatrudnienia nawet poniżej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć. Jeśli nauczyciel zgodzi się na propozycję, wówczas pozostanie w zatrudnieniu w zredukowanym wymiarze zajęć.

Nie zawsze brak godzin dla nauczyciela musi się skończyć zwolnieniem z pracy. Jeżeli nadal istnieje możliwość dalszego zatrudnienia nauczyciela ale już nie w dotychczasowym wymiarze zajęć, wówczas można rozważyć wręczenie nauczycielowi propozycji ograniczenia zatrudnienia (patrz wzór 4.). Ograniczenie będzie skuteczne tylko wówczas, gdy nauczyciel wyrazi na nie zgodę. Termin na wyrażenie zgody wyznacza dyrektor, niemniej jednak w przypadku, gdy ograniczenie następuje z uwagi na wygaszanie gimnazjum lub klas gimnazjalnych, wówczas nauczyciel powinien mieć zagwarantowane 7 dni na odpowiedź. W praktyce oznacza to, że ograniczenie zatrudnienia musi być wręczone najpóźniej 8 maja, ponieważ już 15 maja w razie odmowy nauczyciel powinien otrzymać informację o przeniesieniu w stan nieczynny. Ewentualnie można połączyć propozycję ograniczenia zatrudnienia z informacją o przeniesieniu w stan nieczynny. Inaczej jednak niż w przypadku stanu nieczynnego, milczenie nauczyciela należy potraktować jak odmowę przyjęcia zaproponowanych warunków.

Zapamiętaj!

Propozycja ograniczenia zatrudnienia nie jest obligatoryjnym etapem procedury kadrowej a jedynie alternatywą. Nawet jeżeli istnieje możliwość utrzymania zatrudnienia nauczyciela w zredukowanym wymiarze zajęć, to i tak dyrektor może od razu odpowiednio poinformować go o przeniesieniu w stan nieczynny (jeżeli niemożliwość dalszego zatrudnienia wynika z wygaszania kształcenia w gimnazjum/klasach gimnazjalnych) albo wręczyć wypowiedzenie (w pozostałych przypadkach).

W dotychczasowym stanie prawnym dyrektor mógł ograniczyć zatrudnienie nauczyciela nie niżej niż do połowy obowiązkowego wymiaru zajęć. Przyczyną ograniczenia były te same okoliczności, co w przypadku wypowiedzenia stosunku pracy (art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela). Jednak od zeszłego roku szkolnego do dnia 31 sierpnia 2019 r. dopuszczalne stało się ograniczenie zatrudnienia także poniżej tego limitu, o ile przyczyną ograniczenia jest brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć z powodu wygaszania kształcenia w gimnazjum lub w szkole z klasami dotychczasowego gimnazjum. Co więcej, propozycja ograniczenia zatrudnienia w tym drugim przypadku może być wręczona nie tylko nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, ale także umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze zajęć (art. 225 ust. 2 i 5 Przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe).

Nie każda zmiana przydziału godzin wymaga zgody nauczyciela

Pytanie:

Dyrektor liceum ogólnokształcącego z uwagi na zmiany organizacyjne nie ma możliwości utrzymania dotychczasowego przydziału godzin dla nauczyciela, który dotychczas realizował 18 godzin historii. Chce w związku zredukować liczbę godzin nauczyciela historii do 12, a oprócz tego przydzielić mu 6 godzin języka polskiego (nauczyciel ma kwalifikacje do prowadzenia zajęć z języka polskiego). Czy zmiana przydziału godzin wymaga zgody nauczyciela?

Odpowiedź:

Nie, ponieważ nie dochodzi do zmiany stanowiska nauczyciela, a co za tym idzie – do przeniesienia służbowego, które wymagałoby zgody nauczyciela.

Drugim alternatywnym rozwiązaniem kadrowym jest przeniesienie służbowe. Można wyróżnić przeniesienie wewnętrzne (przeniesienie na inne nauczycielskie stanowisko pracy w tej samej szkole) oraz zewnętrzne (przeniesienie do innej szkoły). Z uwagi na to, że przeniesienia zewnętrznego dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel ma zostać przeniesiony, skoncentrujmy się na przeniesieniu wewnętrznym. Istotą tego przeniesienia jest to, że może ono nastąpić wyłącznie na prośbę lub za zgodą nauczyciela (art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela) – patrz wzór 5.

Czy każda zmiana przydziału zajęć stanowi zmianę stanowiska a zarazem przeniesienie służbowe? Nie. To, czy dochodzi do zmiany stanowiska, ustala się na podstawie art. 42 ust. 3 i ust. 7 pkt 3 Karty Nauczyciela, które zawierają kategorie stanowisk pracy nauczycieli. Przeniesienie z jednej kategorii stanowisk do innej stanowi przeniesienie służbowe w rozumieniu art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela (wyrok Sądu Najwyższego z 16 lipca 2013 r. II PK 334/12), nawet w przypadku gdy polega ono na dodaniu nowego stanowiska pracy obok dotychczasowego albo jedynie pozbawieniu nauczyciela jednego z dotychczas zajmowanych stanowisk. Przykładowo przeniesieniem służbowym jest transfer pomiędzy stanowiskami nauczyciela szkoły, wychowawcy świetlicy, wychowawcy internatu, bibliotekarza, pedagoga szkolnego, psychologa, logopedy czy innego specjalisty.

Przeniesieniem służbowym nie jest natomiast jedynie zmiana nauczanego przedmiotu. Nauczyciel nadal bowiem zajmuje dotychczasowe stanowisko. Tym samym przydzielenie nauczycielowi historii zajęć z języka polskiego z jednoczesnym zmniejszeniem liczby godzin historii następuje w drodze polecenia służbowego i nie wymaga zgody nauczyciela.

Zapamiętaj!

Kiedy wręczyć propozycję przeniesienia służbowego? Przepisy nie przewidują terminu na jej złożenie, niemniej jednak należy uczynić to w takim terminie, by w razie odmowy ze strony nauczyciela zdążyć zaproponować mu ograniczenia zatrudnienia, poinformować o przeniesieniu w stan nieczynny albo wręczyć wypowiedzenie.

tworzenie stron webon.pl